Legalizacja pobytu i pracy w Polsce dla obywateli z Ukrainy
Uwaga! W najbliższych dniach są przewidziane zmiany w ustawie ! stan na dzień 22.03.2022r.
Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związki z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, czyli tzw. specustawa.
Link do pełnego dokumentu: https://dziennikustaw.gov.pl/D2022000058301.pdf
Specustawa określa kto może skorzystać z uproszonej ścieżki legalizacji pobytu i pracy. Dodatkowo, określa uprawnienia obywateli Ukrainy dotyczące sfery pomocy społecznej czy też dostępu do sfery medycznej. My skupimy się na sferze legalizacji pobytu i pracy.
Sfera legalizacji pobytu i pracy
Trzymamy się zasady gdy legalny jest pobyt – legalna jest praca (nie zapominając o zarejestrowaniu przez pracodawcę formularza, o czym poniżej). Przy każdym zatrudnieniu patrzymy na kandydata indywidualnie. Na pracodawcach ciąży obowiązek dopełnienia wszelkich formalności związanych z zatrudnieniem danej osoby.
Rozpatrujemy przepisy specustawy a nie ustawy o cudzoziemcach. Są to odrębne przepisy i osoby, które nie podlegają pod specustawę.
Kto nie podlega pod przepisy specustawy?
Jeżeli obywatel Ukrainy ma już zezwolenie na pobyt stały, pobyt tymczasowy, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE albo status uchodźcy, ochronę uzupełniającą albo zgodę na pobyt tolerowany, zasady pobytu i pracy w Polsce nie zmieniają się. Tutaj jesteśmy objęci przepisami ustawy o cudzoziemcach.
Kogo dotyczy?
Obywatela Ukrainy lub małżonka obywatela Ukrainy niebędącym obywatelem Ukrainy (warunek – żona/mąż), który przekroczył w sposób bezpośredni (stan na dzień 22.03.2022) i legalny granicę od dnia 24 lutego 2022r., zadeklarował zamiar pozostania w Polsce i nie złożył wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej/nie zgłaszał tego zamiaru na podstawie innych przepisów. Dodatkowo regulacja dotyczy obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy przybyli do Polski wraz z najbliższą rodziną.
Jak długo?
Obywatele Ukrainy, którzy w wyniku działań wojennych wjechali legalnie do Polski od dnia 24 lutego 2022 i deklarują zamiar pozostania w Polsce mają zagwarantowany legalny pobyt w okresie 18 miesięcy licząc od 24 lutego 2022, czyli do dnia 24 sierpnia 2023 r.
Jak wygląda procedura na miejscu?
Obywatele Ukrainy, którzy przekroczyli granice bez rejestracji w Straży Granicznej mają 60 dni na zarejestrowanie swojego pobytu poprzez zgłoszenie się w dowolnym urzędzie gminy lub miasta. Na miejscu każdy otrzyma odpowiednie dokumenty oraz pomoc by dopełnić formalności.
Każdej osobie, która się zgłosi będzie nadawany specjalny numer PESEL. Będzie on niezbędny w nowej rzeczywistości.
Uwaga! Wyjazd obywatela Ukrainy z Polski na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go uprawnień gwarantowanych specustawą – w tym prawa pobytu i prawa do wykonywania pracy w Polsce.
Jak zatrudnić Obywatela Ukrainy?
Dzięki specustawie możemy zatrudnić obywatela Ukrainy, bardzo szybko i prosto. Prawie na takich samych zasadach co obywatela Polski.
Nie ma ścisłego określenia jakie mają być umowy zawierane z obywatelem Ukrainy. Jest w tym dowolność czy to będzie Umowa o Pracę czy też Umowa zlecenia (oczywiście w odpowiednich ramach prawnych). Co do wynagrodzenia – obywatele Ukrainy podlegają pod te same przepisy co Polscy pracownicy.
W przypadku kandydata, który spełnia wszystkie przesłanki legalnego przekroczenia granicy i pobytu oraz zostaje podjęta decyzja o zatrudnieniu pracodawca ma 14 dni na zarejestrowanie tego faktu w systemie teleinformatycznym – praca.gov.pl za pomocą specjalnego formularza.
Pracodawca musi mieć dokument potwierdzający wjazd do kraju po 24 lutego 2022r. ,np. kopię strony paszportu z pieczątką lub też zaświadczenie wystawione przez organ administracji rządowej.
Czy Obywatele Ukrainy może założyć jednoosobową działalność gospodarczą?
Tak. Będą mogli zakładać swoje działalności oraz zawierać umowy B2B tak, jak obywatele Polscy. Warunkiem jest posiadanie numeru PESEL.
Co z osobami, które obecnie przebywają w Polsce a kończy się ważność ich dokumentów pobytowych (czasowych)?
Wiza lub zezwolenie zostają przedłużone do 31.12.2022 r. z mocy prawa, jeśli ich ważność upływa przed tą datą. W okresie przedłużenia ważności wizy lub zezwolenia można przekraczać granicę tylko w czasie obowiązywania przepisów związanych z COVID-19.
Obywatel Ukrainy chce pracować w innym kraju UE niż Polska, czy może?
Uprawnienia gwarantowane przez Polską specustawę nie dają pozwolenia na pracę w innym kraju UE. Aby je uzyskać, należy sprawdzić jakie obowiązki i przesłanki prawne trzeba spełnić w danym kraju UE. Co do zasady każdy kraj UE zobowiązany jest do przyjęcia rozwiązań umożliwiających uzyskanie ochrony tymczasowej dla obywatela Ukrainy przez okres co najmniej 1 roku, w ramach, której powinien on posiadać prawo do pobytu i pracy na terenie danego kraju.
